Polikistik Over Sendromu (PKOS)

Polikistik Over Sendromu Nedir?

Polikistik Over Sendromu (PKOS) doğurganlık çağındaki kadınlarda en sık görülen hormonal hastalıkların başında gelmektedir. Yaklaşık olarak 10 kadından biri polikistik over sendomrundan etkilenmektedir.

Polikistik Over Sendromunda yumurtalıklarda küçük küçük birçok kist oluşumu meydana gelir. Bu durum adet düzensiziği, adet görememe, tüylenme, saç dökülmesi, sivilcelenme gibi şikayetlere sebep olabilir. Polikistik Over Sendromunda yumurtlama ve yumurta çatlaması tam olarak gelişemeyebileceği için bazı kadınlarda gebe kalınmasını engelleyebilir.

Hastalığın genel özellikleri yumurtalıkta birçok küçük kistlerin oluşması, FSH/LH isimli yumurtalıkları yöneten hormonlarda dengesizlik, androjenler denilen erkeklik hormonlarında artış, insülin direnci gelişimi olarak sıralanabilir. Her hastada bu bozulmalar değişen seviyede olup, bazı hastalarda biri veya birkaçı bazı hastalarda ise tamamı görülebilir.

Polikistik Over Sendromu (PKOS) Belirtileri

• Adet Düzensizliği
• Tüylenme
• Saç Dökülmesi
• Sivilcelenme
• Kilo Artışı, aşırı iştah ve tatlı isteği
• Gebe Kalamama

Polikistik Over Sendromu Tanı Yöntemleri

Polikistik Over Sendromundan şüphe edilen hastalarda tanıda ilk basamak hastanın detayl öyküsü alınarak klinik bulguların ortaya konmasıdır. Her hastada şikayetler ve şikayetlerin ağırlığı farklılık gösterir.

Örneğin PKOS’lu bazı hastalarda adet düzensizliği ön planda iken, bazı hastalarda adetleri düzenli olduğu halde yoğun bir tüylenme problemi yaşanabilir. Bu sebeple Polikistik over sendromu düşünülen her hasta ayrıntılı değerlendirilerek hangi sorunların hastada ön planda olduğu tesbit edilmelidir.

Hastanın adet döngüsü, tüylenme skorlaması, sivilcelenme ve saç dökülmesi, gebelik isteği olup olmadığı, mevcut kilosu ve insülin direnci bulguları dikkatle incelenmelidir. Bu inceleme sonrasında kadınlık hormonları, androjenler denilen erkeklik hormonları, böbrek üstü bezi hormonları, insülin direnci ve genel metabolizma testleri bakılarak hastamızın hormonal durumu ve eşlik edebilecek sorunlar incelenir.

Polikistik Over Sendromu Tanısında 3 Ana Kriter Vardır:

1. Yumurtalıkta küçük kistlerin görülmesi
2. Adet Düzensizliği
3. Erkeklik hormonu aşırı aktivitesi
   1. Klinik olarak anrojen hormonlarının belirtileri (Tüylenme, saç dökülmesi, sivilcelenme)
   2. Kanda Androjen Hormonlarının Yüksekliği

Bu kriterlerle beraber hastanın metabolik testleri ve insülin direnci mevcudiyeti tetkik edilmelidir.

Polikistik Over Sendromu Tedavisi

Polikistik over sendromu endokrinoloji uzmanı tarafından tedavi ve takip edilen bir hastalıktır. Bu yüzden bu belirtileri taşıyan hastalar endokrinoloji uzmanına başvurmalıdır.

Polikistik over sendromu tedavisi hastadaki mevcut belirtilere göre yapılır. Adet düzensizliği ön planda olan bir hastada doğum kontrol hapları gibi adet düzenleyeci tedaviler, tüylenme, saç dökülmesi, sivilcelenmesi yoğun olan hastalarda erkeklik hormonlarını düzenleyen anti-androjen tedaviler, insülin direnci veya kilosu olan hastalarda şeker düzenleyici ve zayıflatıcı ilaçlar, gebelik isteyen hastalarda yumurta çatlatma tedavileri uygulanır.

Polikistik Over Sendromu (PKOS) olan hastalar eşlik edebilecek tanisyon, obezite, rahim kanseri gibi durumlar açısından yakın takip edilmelidir.

Prof. Dr. Mahmut Muzaffer İlhan

Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı